«دفاع مقدس»؛ فرصت پرواز در آسمان رهايي

در 31 شهريور 1359 رژيم بعثي عراق با تصميم و طرح قبلي و با هدف برانداختن نظام نوپاي جمهوري اسلامي جنگي تمام عيار را عليه ايران اسلامي آغاز کرد. صدام حسين رييس جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربين‌هاي تلويزيون عراق با پاره کردن قرارداد 1975 الجزاير، آغاز تجاوز رژيم بعثي به خاک ايران را اعلام کرد.
جنگي نابرابر در شرايطي به ايران تحميل شد که از جانب استکبار جهاني بويژه آمريکا تحت فشار شديدي قرار داشت و در داخل کشور نيز جناح ‌هاي وابسته به غرب و شرق، با ايجاد هياهوي تبليغاتي و ايجاد درگيري‌هاي نظامي در صدد تضعيف نظام بودند و نيروهاي نظامي نيز به خاطر تبعات قهري انقلاب، هنوز مراحل بازسازي و ساماندهي را به طور کامل پشت سر ننهاده بودند.
آمريکا براي به سازش کشاندن جمهوري اسلامي و در نهايت تسليم آن‌ها حمايت پنهان و آشکار خود را در کليه زمينه‌هاي سياسي، نظامي‌، ‌اقتصادي و ... از رژيم بعثي عراق به اجرا گذاشت. از سوي ديگر نيز ابرقدرت ديگر جهان‌ يعني شوروي که متحد عراق محسوب مي‌شد، خصومتش را با نظام اسلامي که شعار نه شرقي و نه غربي را سرلوحه کار خود قرار داده بود و در جريان اشغال افغانستان توسط شوروي، اين تجاوز را محکوم کرده بود، بيش از پيش نمود.
ارتش عراق که بر اساس محاسبات خود از وضعيت داخلي و خارجي ايران، فتح يک هفته‌اي تهران را در سر مي‌پرورانيد، در روزهاي نخست تجاوز، بدون مانعي جدي در مرزها تا دروازه‌هاي اهواز و خرمشهر پيش تاخت. تحت چنين شرايطي امام خميني (ره)‌ به خروش آمد و نداي ملکوتيش دل‌هاي شيفتگان انقلاب و نظام را متوجه دفاع از کيان جمهوري اسلامي نمود؛ بطوريکه، نيروهاي مردمي بدون امکانات و تجهيزات و حتي آموزش‌هاي نظامي به مقاومت پرداختند.
عليرغم کارشکني‌هاي رييس جمهور وقت بني‌صدر، دفاع مقدس مردم مسلمان و انقلابي ايران شکل گرفت و نيروهاي جوان و شهادت طلب به جبهه‌ها شتافتند. پس از شکل‌گيري اتحاد و انسجام در ميان نيروهاي انقلابي و طرد نيروهاي وابسته، حماسه‌اي مقدس شکل گرفت که در تاريخ ايران اسلامي بي‌سابقه بود. حماسه دفاع مقدسي که برکات و دستاوردهاي بي‌نهايتي را براي ملت ايران به ارمغان آورد. جهاد و شهادت مردمان با ايمان و مخلص اين سرزمين، ستون‌هاي نظام اسلامي را تا مدت‌ها مستحکم نمود.

ويژگي هاي دفاع مقدس و آثارش بر جامعه اسلامي:

جهاد در راه خدا
جهاد در مفهوم خاص خود به عنوان وظيفه و تکليفي الهي، جايگاهي بلند در فقه اسلام دارد و سهمي قابل توجه از احکام را به خود اختصاص داده است. جهاد در اصطلاح به معناي به کار گرفتن نهايت تلاش و توان در مقابله با دشمن است. در قرآن کريم، جهاد در راه خدا از ديگر جنگ ها متمايز شده است. شالوده جنگ و جهاد در اسلام، در راه خدا بودن آن است. در راه خدا بودن جهاد بدين معناست که جنگ بايد براي تحقق اهدافي به کار گرفته شود که خداوند متعالي معيّن فرموده است. همين حقيقت، رمز تقدس و ارزشمندي جهاد و دفاع در اسلام است. از اين رو، مردم ايران اسلامي براي رضاي حضرت حق، مانند سيلي به سوي جبهه هاي جنگ حق عليه ياطل سرازير شدند و دشمن بعثي و حاميانش را سر جاي خود نشاندند.

استقامت رزمندگان و فرماندهان در نبرد
فرماندهان در سخنان خود درباره دفاع مقدس، به پايداري و مقاومت رزمندگان در عمليات هاي مختلف اشاره کردند و آن را از علت هاي پيروزي لشکر اسلام برشمرده اند. سردار شهيد، مهدي زين الدين، درباره مقاومت و ايستادگي و تأثير آن در پيروزي مي گويد: «تنها کساني که در صحنه نبرد راست قامتانند که به خداوند اتکال نمايند و با توکل بر او پيش بتازند. نه در سختي ها و نه در پيروزي ها، در هيچ کجا از ياد او غافل نشوند و محکم و مقاوم چون کوه بايستند و دشمن را از پاي درآورند و اين صفت فقط مخصوص رزمندگان اسلام است. در هيچ کجاي دنيا آن کساني که اعتقاد به خداوند و اعتقاد به معاد روز قيامت ندارند، نمي توانند داراي چنين مقاومت و ايستادگي باشند. رمز پيروزي صحنه نبرد، مقاومت و ايستادگي است».

شجاعت فرماندهان
شجاعت فرماندهان، در دوران هشت سال دفاع مقدس، مثال زدني بود. فرماندهان عالي رتبه، برخلاف عرف نظاميان دنيا، شجاعانه تا عمق مواضع دشمن نفوذ مي کردند و براي حصول اطمينان بيشتر، خود نيز به شناسايي و ارزيابي دقيق تر نيرو و تجهيزات دشمن مي پرداختند. يکي از رزمندگان، از شجاعت سردار شهيد مهدي باکري در عمليات فتح المبين چنين سخن مي گويد: «شب عمليات، هفت ساعت راه بايد مي رفتيم تا به منطقه مي رسيديم و دشمن را غافل گير مي کرديم. حدود شش ساعت راه رفته بوديم که يک دفعه متوجه شديم راه را گم کرده ايم. به شدت مضطرب شده بوديم. با چند نفر به جلو رفتيم تا راه را پيدا کنيم. من متوجه شدم يک نفر از جلو مي آيد. با خود گفتم حتما دشمن است. صدا کردم کيستي؟ گفت: من باکري هستم، فورا به عقب برگرد و نيروها را بياور. شايد کسي باور نمي کرد او جلوتر از ما رفته، دشمن را دور زده و آمده بود ما را هم ببرد. بعد به ما گفت: نترسيد، همه نيروهاي دشمن خواب هستند».

بي اعتنايي به دنيا
از ارزش هايي که رزمندگان اسلام در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بي اعتنايي به دنيا و مظاهر فريبنده آن است. رزمندگان اسلام در دوران نوجواني و جواني و اوان ظهور خواسته هاي بي شمار مادي، به همه لذت هاي دل فريب دنيا پشت پا زدند و حضور در جبهه و دفاع از ميهن و نظام اسلامي را برتر ديدند. بي گمان، بدون دل بريدن از دنيا و دل بستن به آخرت، رزمندگان هيچ گاه توفيق آفرينش حماسه هاي سترگ و ماندگار دفاع مقدس را نمي يافتند. حضرت امام رحمه الله که خود، اسوه کم نظير بي اعتنايي به دنيا بود، ناچيز شمردن زندگي دنيا را براي رزمندگان اسلام پيروزي مي دانست و آن را قدرتي معنوي بر مي شمرد: «برادران! شما در جبهه بر نفس خودتان غلبه کرديد و زندگي را زندگي ابدي دانستيد و اين زندگي حيواني طبيعي را ناچيز شمرديد. شما الان پيروز هستيد و ـ مادامي که اين قدرت نفساني در شماست، مادامي که چنين ايده الهي در شماست، پيروزيد؛ چه شکست بخوريد به حسب صورت و به حسب عوامل مادي، و چه پيشرفت بکنيد».

شهادت طلبي
از عوامل پيروزي آفرين در صحنه نبرد، خطرها را به جان خريدن و به پيشواز مرگ سرخ رفتن است. ترس از مرگ و اشتياق به زنده ماندن، با روح جنگ جويي و رزمندگي ناسازگار است و آناني که در ميدان دشوار نبرد دغدغه زنده ماندن و جان سالم به در بردن دارند، نمي توانند پيروزي بيافرينند. همواره رزمندگاني پيروزي را در آغوش کشيده اند که نه تنها از مرگ هراس نداشته، بلکه به استقبال آن رفته اند. يکي از ارزش هايي که رزمندگان اسلام با تکيه بر آن توانستند پيروزي هاي بزرگي را براي جبهه حق به ارمغان آورند، شهادت طلبي است. رزمندگان اسلام از آن جا که دفاع در برابر تهاجم بعثيان را مقدس مي دانستند و کشته شدن در اين راه را براي خود، مرگي سعادت آفرين و افتخارآميز ارزيابي مي کردند، نه تنها از دادن جان دريغ نمي ورزيدند که شيفته آن بودند. شهادت طلبي رزمندگان اسلام به عنوان عامل مؤثر معنوي، از امتيازهاي جبهه حق در برابر جبهه باطل بود.

شيوه رهبري امام خميني رحمه الله در جنگ تحميلي

حضرت امام خميني رحمه الله به عنوان رهبر و فرمانده کل قوا و فرماندهي عالي جنگ، تشخيص و هدايت راهبردي جنگ را بر عهده داشت و در اين مدت با بهره گيري از شيوه ها و تدبيرهاي خاص خويش، هشت سال دفاع مقدس را رهبري کرد و شگفتي سياست مداران دوست و دشمن را برانگيخت. از جمله تدبيرهاي امام خميني رحمه الله در دوران جنگ تحميلي، بسيج همگاني و سازمان دهي مردم و نيروهاي مسلح، گسترش تشکيلات نظامي، ايجاد هماهنگي و انسجام در نيروهاي مسلح، هماهنگي و به کارگيري امکانات پشت جبهه، مقابله با عوامل بازدارنده داخلي و تبليغات دشمن، تفويض برخي اختيارات و تشويق به نبرد بود.

حضور زنان در جبهه و پشت جبهه

زنان در طول جنگ تحميلي در عمليات هاي گوناگون شرکت مي جستند يا در پشت جبهه مي ماندند و خدمات ارزنده اي انجام مي دادند. بانوان شيردل، افزون بر شرکت فعالانه خود در صحنه هاي گوناگون جنگ تحميلي، مردان را نيز به جهاد و دفاع و ايثار و مقاومت در جنگ، تحريک و تشويق مي کردند. برخي از نمونه هاي وظايف گوناگوني که زنان در جبهه عهده دار بودند، عبارت است از: درمان مجروحان، پرستاري از بيماران، حمل مجروحان به پشت جبهه، آشپزي، تعمير برخي وسايل تدارکاتي، تشويق و تحريک مردان به جنگ، خبررساني و در صورت لزوم، جنگيدن با دشمن. امام خميني رحمه الله حضور بانوان در دفاع مقدس را چنين مي ستايد: «زنان در عصر ما ثابت کردند که در مجاهده، هم دوش مردان بلکه مقدم بر آنانند».

دفاع ديروز؛ بازدارنگي امروز
اگر امروز نيروهاي فرامنطقه اي از جمله امريکا در دروازه هاي کشور ما در خليج فارس حضور دارند و منطقه خاورميانه را به منطقه اي پرآشوب تبديل کرده اند و با وجود اينکه ايران ما تقريبا در محاصره قرار دارد، مردم ايران در داخل کشور احساس امنيت مي کنند؛ اگر امروز هيچ کشوري جرئت تجاوز به خاک کشور و انقلاب ما را ندارد و به صورت مستقيم با ما درگير نمي شود، به دليل اين است که آنها جنگ با اين ملت زنده، بيدار و شجاع را در جنگ تحميلي تجربه کرده اند و مي دانند با مردمي جان بر کف رو به رو هستند؛ ملتي که از مرگ براي آرمان هايش نمي ترسد. از اين رو، حفظ اين دستاوردها و پاسداشت آن همه مجاهدت ها، وظيفه اي بس سترگ است که امروز بر شانه هاي جوانان ما گذاشته شده است.

آمار کلي شهداي جنگ تحميلي:
شهداي جنگ تحميلي تعداد ۲۱۳۲۵۵ نفر بوده که شامل:
۱۵۵۰۸۱نفر در درگيري مستقيم با دشمن،
۱۶۱۵۴نفر در حملات دشمن به شهرها،
۱۱۸۱۴نفر درحوادث متفرقه ناشي از جنگ،
و ساير موارد ۹۸۸۹ نفر بوده است.
از اين آمار
تعداد ۱۵۵۲۵۹ نفر مجرد، 
تعداد ۵۵۹۹۶ نفر متأهل،
تعداد ۷۰۵۴ نفر ۱۴ ساله و کمتر،
تعداد ۶۵۵۷۵ نفر بين ۱۵ تا ۱۹ ساله ، تعداد ۸۷۱۰۶ نفر بين ۲۰ تا ۲۳ ساله ، تعداد ۲۲۷۰۳ نفر بين ۲۴ تا ۲۹ ساله ، تعداد ۳۰۸۱۷ نفر ۳۰ ساله و بالاتربوده است.

***

وقتي جان‌پناهي نبود!
کتاب «دا» که مجموع خاطرات «سيده زهرا حسيني» به قلم «سيده اعظم حسيني» است به عنوان يکي از ماندگارترين آثار دفاع مقدس تصوير متفاوت از شروع جنگ تحميلي به تصوير کشيده است که خواندنش در سالروز اين اتفاق و آغاز هفته دفاع مقدس خالي از لطف نيست. بخش اعظم اين کتاب مربوط به خاطرات 34 روز مقاومت خرمشهر در آغاز جنگ و پس از آن، روزهاي زندگي در اردوگاه‌هاي آوارگان جنگ است.
« ... راديو عراق صحبت‌هاي صدام را پخش مي‌کرد. مي‌گفت: مردم! خرمشهر، آبادان و اهواز را خالي کنيد. ما مي‌خواهيم حمله کنيم خوزستان را بگيريم. اين مناطق متعلق به کشور عراق است و بايد برگردانده شود.
با اين اخبار ما آمادگي يک حادثه را داشتيم ولي نه در حد اين کشتار عظيم و اينقدر طولاني.
وقتي روز سي و يکم شهريور عراق حمله کرد، همه دستپاچه شديم ولي اميد داشتيم مرز‌ها محافظت مي‌شود. هر چند که طبق ديده‌هاي‌مان ـ نه شنيده‌هاي‌مان ـ از چندين ماه قبل مزدوران و خائنيني که با رژيم بعث همکاري کرده بودند توي خانه‌هاي‌شان تجهيزات دشمن را پنهان کرده بودند، در حالي که جوانان ما دست خالي بودند. روز اول چند تا از پسر‌هاي همسايه رفته بودند مرز. وقتي برگشتند مادرم را صدا زدند و گفتند: مادر زينب، تو شلمچه کشتار شده. روستايي‌ها را کشتند. هيچ جان‌پناهي نبود ما پنهان بشيم. همان شب همين پسر‌ها به مادرم اطلاع دادند که توي جنت‌آباد نياز به کمک هست. زن‌دايي‌ام که او هم به سيده زينب معروف بود رفت مسجد جامع، کمک زخمي‌ها و مادرم زينب روانه جنت‌آباد شد. 
من هم رفتم. قيامتي به پا بود. جسدي نمي‌ديديم. همه مثله شده و تکه پاره‌هايي باقيمانده از بدن‌ها را آورده بودند. امکان غسل و کفن در اين توده‌هاي در‌هم نبود... »

براي شادي روح تمام شهدا صلوات...

برچسب‌ها: سرزمین کهن , دفاع مقدس؛ فرصت پرواز در آسمان رهايي سرزمین کهن...